Tài liệu ôn thiSoạn bài CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY soạn văn 10 Tập 1 Trang 19 20 21 22 23 24 25 SGK Cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng câu hỏi có trong chương trình học của sách giáo khoa. Captoc.vn mời các bạn đón xem: [caption id="attachment_19517" align="aligncenter" width="1200"]
Soạn bài CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY soạn văn 10 Tập 1 Trang 19 20 21 22 23 24 25 SGK Cánh diều[/caption]
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây (trích Đăm Săn - sử thi Ê-đê) - Khi đọc sử thi, các em cần chú ý: + Tóm tắt được nội dung bao quát của văn bản (Tác phẩm kể lại sự kiện gì? Xảy ra trong bối cảnh thời gian, không gian như thế nào? Chủ đề của tác phẩm là gì?). + Nhân vật chính là ai? Nhân vật được miêu tả ở phương diện nào? + Biện pháp nghệ thuật nổi bật của văn bản là gì? Lời người kể chuyện và lời nhân vật được thể hiện như thế nào? + Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm sống của bản thân để hiểu thêm câu chuyện. - Đọc nội dung đoạn giới thiệu để hiểu bối cảnh đoạn trích. Trả lời: + Nội dung bao quát của tác phẩm: Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình. Lần đầu, chàng thách Mtao Mxây đọ dao nhưng hắn sợ không dám đồng ý. Khi Đăm Săn dọa đốt nhà, hắn mới chịu xuống và múa khiên. Mtao Mxây rung khiên múa, tiếng kêu lạch xạch; đến lượt Đăm Săn, mỗi lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, chạy vun vút trong khi Mtao Mxây chỉ bước thấp bước cao chạy hết bãi đông sang bãi tây. Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho một miếng trầu nhưng Đăm Săn đỡ được, ăn vào thì sức lực tăng lên gấp bội. Đăm Săn lại múa khiên, đâm Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn. Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. Chàng cứu được vợ, và tất cả tôi tớ của Mtao Mxây nguyện đi theo Đăm Săn. Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới. Chủ đề của tác phẩm là sử thi anh hùng ca + Nhân vật chính ở đây có thể kể đến là Đăm Săn: một tù trưởng oai phong và uy danh lừng lẫy, anh hùng ở nơi đây. Tiếp đến là Mtao Mxây: kẻ thù của Đăm Săn, tù trưởng sắt nhưng là một tên hèn nhát + Biện pháp nghệ thuật nổi bật của văn bản là sử dụng thành công thủ pháp so sánh liên tiếp kết hợp với phóng đại. Lời người kể chuyện và lời nhân vật được thể hiện qua phương pháp đối thoại, bằng cách đó, nhân vật chính hiện hữu như một điểm nhấn rực rỡ, sang ngời. + Để có thể trở thành một người đứng đầu thì ngoài sự tài giỏi điều không thể thiếu đó chính là một trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. Khi có đủ những điều kiện này thì người đó chắc chắn sẽ là một nhà lãnh đạo tuyệt vời và được tôn trọng.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 19): Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện qua các yêu tố nào?
Trả lời: - Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện qua yếu tố miêu tả ngôi nhà trông quả thật là đẹp của Mtao Mxây, đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống mà khiêng một ché đuê vẫn không sợ chật.Câu 2 (trang 20 ): Chú ý chi tiết miêu tả ngoại hình Mtao Mxây.
Trả lời: - Mtao Mxây hiện lên trong cuộc giao chiến với Đăm Săn với cái khiên tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng. Trông hắn dữ tợn như một vị thần. Hắn đóng một cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái áo dày nút. Đi từ nhà trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước một đắn đo.Câu 3 (trang 21): Chú ý biện pháp nghệ thuật được sử dụng để miêu tả hình ảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.
Trả lời: - Biện pháp nghệ thuật được sử dụng để miêu tả hình ảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây là so sánh kết hợp phóng đại, thể hiện qua chi tiết Đăm Săn rung khiên múa vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô. Đăm Săn chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.Câu 4 (trang 21): Chú ý chi tiết ông trời giúp đỡ Đăm Săn.
Trả lời: - Chi tiết ông trời giúp đỡ Đăm Săn có ý nghĩa: +Tượng trưng lực lượng thần linh cũng đi theo chính nghĩa, đi theo anh hùng + Con người ai cũng có điểm yếu hãy che dấu điểm yếu của mình phát hiện điểm yếu của đối phương và đánh vào điểm yếu của đối thủ để chiến thắng + Luôn đoàn kết luôn Phù trợ cho nhauCâu 5 (trang 22 ): Lời nói và hành động của dân làng cho biết tình cảm của cộng đồng đối với tù trưởng Đăm Săn như thế nào?
Trả lời: - Lời nói và hành động của dân làng: Ba cuộc đối đáp gặp nhau ở tiếng nói đồng lòng “không đi sao được” và có sự tăng tiến cho ta thấy tình cảm của cộng đồng đối với tù trưởng Đăm Săn chính là sự yêu mến, ngưỡng mộ, thán phục của dân làng về tài năng và phẩm chất của người đứng đầu, quyết tâm một lòng đi theo.Câu 6 (trang 24): Tưởng tượng không khí ăn mừng của dân làng đối với chiến thắng của Đăm Săn.
Trả lời: - Không khí ăn mừng của dân làng đối với chiến thắng của Đăm Săn chắc hẳn vô cùng hoan hỉ và huyên náo. Chiêng trống đánh lên các cồng hlong hòa nhịp cùng chum chọe kêu lên rộn rã, vui tươi. Lễ vật dâng cúng thần, tổ tiên vô cùng hậu hĩnh để cầu sức khỏe, bình yên và sự thịnh vượng. Sau đó lễ ăn mừng chiến thắng cũng diễn ra hết sức tưng bừng và náo nhiệt: tiếng cồng chiêng vang lên khắp nơi, người đến từ bốn phương, chật ních. Ai cũng được đón tiếp, ăn uống no say thỏa thích các chuỗi thịt trâu thịt bò treo đen đầy nhà, chậu thau, âu đồng nhiều không còn chỗ để.Câu 7 (trang 24 ): Chú ý vẻ đẹp khác thường của người anh hùng Đăm Săn.
Trả lời: - Vẻ đẹp khác thường của người anh hùng Đăm Săn được thể hiện qua chi tiết: Chàng nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa. Đăm Săn uống rượu không bao giờ say, ăn uống không bao giờ thấy no. Hơn thế nữa, ngôn ngữ phóng đại của sử thi đã so sánh chàng ngang sức mạnh thần linh: Oai linh vang đến tận thần núi phía Đông, đến tận thần núi phía Tây. Hình ảnh Đăm Săn sau chiến công này được mô tả phóng đại và như một điệp khúc vang vọng niềm tự hào về người anh hùng tiêu biểu của cộng đồng: Và người ta bàn tán không cùng, rằng Đăm Săn quả thật là một tù trưởng dũng cảm, không bao giờ chịu lùi bước. Chàng ta mang chăn choàng trên vai, tay đeo vòng, cầm gươm chạm trỗ sắc bén… Đăm Săn hùng cường, ngang tàng ngay từ trong lòng mẹ, vẻ đẹp ấy chỉ có thể xuất hiện trong sử thi anh hùng, chỉ có ngôn ngữ sử thi mới đem lại những vẻ đẹp độc đáo đến thế.Câu 8 (trang 25 ): Chú ý nghệ thuật miêu tả nhân vật Đăm Săn.
Trả lời: - Nhân vật Đăm Săn được miêu tả với bút pháp miêu tả phóng đại, sử dụng nghệ thuật xây dựng trùng điệp của ngôn ngữ, cũng như nghệ thuật tạo hình. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật này là để làm tăng lên khả năng biểu hiện về ngôn ngữ, cũng như làm tăng lên vẻ đẹp hình tượng của nhân vật Đăm Săn.* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 25): Chỉ ra những sự kiện chính, lời người kể chuyện, lời nhân vật trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây.
Trả lời: - Những sự kiện chính: + Trận chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây + Đăm Săn ăn mừng chiến thắng cùng dân làng - Lời người kể: thể hiện qua những đoạn văn miêu tả, giới thiệu bối cảnh, sự kiện của truyện - Lời nhân vật + Lời của Đăm Săn + Lời của Mtao Mxây + Lời của dân làng + Lời của ông TrờiCâu 2 (trang 25): Nhân vật người anh hùng Đăm Săn được miêu tả với những đặc điểm nổi bật nào? Chỉ ra những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây.
Trả lời: - Nhân vật người anh hùng Đăm Săn được miêu tả với những đặc điểm nổi bật của một dũng sĩ vô cùng dũng cảm, tài năng, có sức mạnh phi thường, lấn át kẻ thù. Sức Đăm Săn ngang sức voi đực, hơi thở ầm ầm tựa sấm, nằm sấp thì gãy gầm sàn, nằm ngửa thì gãy xà dọc,... Anh còn là một người thủ lĩnh với phẩm chất anh hùng: Danh tiếng lẫy lừng, được tung hô, ca ngợi là một “dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước” Những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây:| Đăm Săn | Mtao Mxây |
| Thái độ quyết liệt, tự tin. | Thái độ từ chọc tức đến sợ hãi, tần ngần do dự. |
| + Không nhúc nhích, châm biếm mỉa mai Mtao Mxây. + Một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây. ⇒ Đăm Săn là người bình tĩnh, tự tin, với sức mạnh và tài năng phi thường | + Múa khiên “kêu lạch cạch như quả mướp khô”. + Chạy bước thấp, bước cao chỉ chém trúng cái cọc cột trâu nhưng khoe được học thần Rồng, là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát thiên hạ. ⇒ Mtao Mxây kém cỏi nhưng huênh hoang, khoác lác, ngạo mạn. |
| Hiệp đấu thứ hai: + Nhờ miếng trầu của vợ, Đăm săn múa khiên chàng múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ, … đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng. Chi tiết miếng trầu là biểu hiện cho sức mạnh cộng đồng. Sức mạnh của Đăm Săn được tương trợ bởi cộng đồng. ⇒ Nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn. | + Mtao Mxây cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu nhưng càng yếu sức |
| Hiệp ba: + Đăm Săn múa dũng mãnh và đuổi theo Mtao Mxây + Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn. Chàng phải cầu cứu thần linh | |
| Hiệp bốn: + Đăm Săn được thần linh giúp sức + Chàng đuổi theo và giết chết kẻ thù. |
