Tài liệu ôn thiSoạn bài THỊ MẦU LÊN CHÙA soạn văn 10 Tập 1 Trang 75 76 77 78 79 SGK Cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng câu hỏi có trong chương trình học của sách giáo khoa. Captoc.vn mời các bạn đón xem: [caption id="attachment_19620" align="alignnone" width="1200"]
Soạn bài THỊ MẦU LÊN CHÙA soạn văn 10 Tập 1 Trang 75 76 77 78 79 SGK Cánh diều[/caption]
1. Chuẩn bị Yêu cầu (trang 75 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):
- Đọc trước văn bản Thị Mầu lên chùa.
- Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em ấn tượng như thế nào?
Trả lời:
- Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em ấn tượng về một cô gái xinh đẹp, thướt tha nữ tính, có phần lả lướt, lẳng lơ.
Soạn bài THỊ MẦU LÊN CHÙA soạn văn 10 Tập 1 Trang 75 76 77 78 79 SGK Cánh diều[/caption]
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 75 ): Chú ý ngôn ngữ, hình ảnh của các nhân vật và chỉ dẫn sân khấu.
Trả lời: - Chỉ dẫn sân khấu: (Thị Mầu: ra nói; đế; hát; xưng danh; đế; đế; đế; đê; hát ghẹo tiểu; nói; Tiểu Kính bỏ chạy; nấp; xông ra, nắm tay tiểu kính; Tiểu Kính bỏ chạy; đế; hát; hạ Tiểu Kính: tụng kinh; ra, nói) - Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu - Ngôn ngữ thể hiện Thị Mầu: của người lẳng lơ, thấy chú tiểu đẹp thì mê, mà mê thì ghẹo, mà ghẹo thì ghẹo tới nơi tới chốn. Thị mầu ghẹo tiểu được diễn tả bằng chính hai điệu hát “Cấm giá” và “Bình thảo” + “Cấm gía” vì Thị Mầu mới ve vãn nên câu thơ còn e ấp tế nhị: “Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba Thấy sư mười bốn vãi già mười lăm Tôi muốn cho một tháng đôi rằm” + “Bình thảo” khi mà sự ve vãn bên ngoài không có kết quả, khi mà Thị Mầu đã bốc lửa, Thị Mầu muốn đốt cháy với chú tiểu thì lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào: “Người đâu ở chùa này Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang Ấy mấy thầy tiểu ơi” “Thầy như táo rụng sân đình Em như gái rở, đi rình của chua - Ngôn ngữ, hành động của Tiểu Kính: Giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh, lúc nào cũng tụng kinh “Niệm Nam mô A Di Đà Phật!”Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):
- Thị Mầu lên chùa có gì khác với lệ thường? - Chú ý các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu. Trả lời: - Thị Mầu lên chùa khác với lệ thường là: Người ta lên chùa vào mười tư, rằm; còn Thị Mầu lên chùa mười ba. - Các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu là: mười ba, mười bốn, mười lăm.Câu 3 (trang 76 ): Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin gì?
Trả lời: - Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin “chưa chồng” “Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi! Chưa chồng đây nhá!”Câu 4 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):
- Thị Mầu có quan tâm đến việc vào lễ Phật không? - Chú ý hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu. Trả lời: - Thị Mầu không quan tâm đến việc vào lễ Phật. - Hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu được thể hiện qua câu: “Người đâu ở chùa này Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang Ấy mấy thầy tiểu ơi” “Thầy như táo rụng sân đình Em như gái rở, đi rình của chua”.Câu 5 (trang 77): Phép so sánh trong lời của Thị Mầu có gì độc đáo?
Trả lời: Lối nói ví von so sánh thể hiện khát khao yêu đương của Thị Mầu. “Thầy như táo rụng sân đình Em như gái rở, đi rình của chua” + Cây táo mọc ở sân đình thường cao, sau mùa xuân chín rụng. Vì ít được chăm sóc lại già cỗi nên táo vừa chua, vừa chát. + Còn người phụ nữ nghén, người đời gọi là gái rở, thường thèm của chua, thèm đến xót lòng. → Người đàn bà ăn dở mà gặp quả táo, hơn nữa lại là rụng mà rụng ở sân đình thì nỗi khát khao thèm muốn càng tăng thêm gấp bội. Nhặt quả táo lên chắc người con gái ăn dở ấy phải nhai nuốt ngấu nghiến. → Việc Thị Mầu ví mình như gái rở, ví tiểu Kính như táo rụng sân đình thì hình ảnh vừa thật vừa rõ nét mà vừa dễ hiểu cho người xem.Câu 6 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):
- Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì? - Câu “Trúc xinh [...] chẳng xinh!" có gì khác với ca dao Trả lời: - Những câu hát trong phần này tập trung thể hiện nỗi lòng, khát khao hạn phúc của Thị Mầu nhưng lại bị chú tiểu ngó lơ. - Câu ca dao: “Trúc xinh trúc mọc đầu đinh Em xinh em đứng một mình cũng xinh.” → So sánh hình dáng cây trúc với người phụ nữa Việt Nam trẻ trung, mong manh và xinh đẹp cho dù đứng ở đâu, dù ở góc độ nào vẫn xinh. + Trong vở chèo Thị Mầu lên chùa “Trúc xinh trúc mọc sân đình Em xinh em đứng một mình chẳng xinh.” → Ở trong câu ca dao người phụ nữ đứng một mình, dù đứng ở đâu, góc độ nào vẫn xinh; còn trong vở chèo Thị Mầu thì nó được biến tấu đi, nhằm ghẹo chú tiểu, ẩn ý người phụ nữ xinh đẹp cần phải có đôi có cặp mới xinh, còn đứng một mình sẽ không xinh.Câu 7 (trang 79 ): Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?
Trả lời: (Thị Mầu: ra nói; đế; hát; xưng danh; đế; đế; đế; đê; hát ghẹo tiểu; nói; Tiểu Kính bỏ chạy; nấp; xông ra, nắm tay tiểu kính; Tiểu Kính bỏ chạy; đế; hát; hạ Tiểu Kính: tụng kinh; ra, nói) - Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu - Ngôn ngữ thể hiện Thị Mầu: của người lẳng lơ, thấy chú tiểu đẹp thì mê, mà mê thì ghẹo, mà ghẹo thì ghẹo tới nơi tới chốn. Thị mầu ghẹo tiểu được diễn tả bằng chính hai điệu hát “Cấm giá” và “Bình thảo” + “Cấm gía” vì Thị Mầu mới ve vãn nên câu thơ còn e ấp tế nhị: “Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba Thấy sư mười bốn vãi già mười lăm Tôi muốn cho một tháng đôi rằm” + “Bình thảo” khi mà sự ve vãn bên ngoài không có kết quả, khi mà Thị Mầu đã bốc lửa, Thị Mầu muốn đốt cháy với chú tiểu thì lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào: “Người đâu ở chùa này Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang Ấy mấy thầy tiểu ơi” “Thầy như táo rụng sân đình Em như gái rở, đi rình của chua - Tác dụng: Giúp người đọc hiểu đựơc nghĩa của các từ mới, giúp người đọc hiểu được cách thức, cũng như trình tự trình diễn của các nhân vật, từ đó theo dõi và hiểu được nội dung toàn bộ vở chèo.* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 79 ): Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chủ tiểu? Tiếng gọi “thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?
Trả lời: - Ngôn ngữ, hành động của Thị Mầu khi bày tỏ tình cảm với chú tiểu: + Khen “đẹp như sao băng”, đôi mắt sắc như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười nở như hoa và nhất là lời bóng gió, ẩn ý đầy chất dân gian để “đánh” đi những lượng tin cần thiết mà da diết về phía chú tiểu + Đợi cơ hội Tiểu Kính ra và nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay Tiểu Kính, lại còn mời mọc. Ta thấy sự táo bạo, mãnh liệt, quyết tâm; không e thẹn, do dự, ngại ngùng. - Tiếng gọi “thầy tiểu ơi” lặp đi lặp lại nhiều lần đã bộc lộ nỗi lòng say mê, yêu thương tha thiết của Thị Mầu. Mầu khao khát được yêu, được đáp lại tình yêu chân thành, Mầu dám phơi bày ruột gan tình cảm của mình ra trước mặt mọi người, dám thổ lộ, dám tấn công. - Em ấn tượng nhất vời tỏ tình của Thị Mầu: “Một cành tre, năm bảy cành tre Phải duyên thời lấy, chớ nghe họ hàng Ấy mấy thầy tiểu ơi!... Mẫu đơn giồng cạnh nhà thờ Đôi ta chỉ quyết đợi chờ lấy nhau” - Bởi đây là lời tỏ tình ấy da diết chứa chan mong ước về tự do yêu đương, tự do lựa chọn hôn nhân. Dám yêu, dám lên tiếng vì tình yêu - giữa xã hội phong kiến chỉ duy nhất một Thị Mầu. Mầu cất lên tiếng nói nữ quyền để lật đổ thành trì lễ giáo cũ kĩ đã trở thành giáo điều, đạp đổ những lệ làng, những đạo đức giả, những quan niệm cổ hủ chà đạp lên thân phận và tước đoạt hạnh phúc con người. Trong dòng nghĩ suy qua lời hát ghẹo của Thị Mầu đã ẩn chứa khát khao chung tình – khao khát chính đáng trong tình yêu.Câu 2 (trang 79): Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?
Trả lời: - Nhận xét: Nhân vật Tiểu Kính đẹp trai ngời ngời mà lòng dạ thẳng băng, trơ trơ như gỗ đá, người tĩnh tọa đều đều, liên hồi gõ mõ, niệm Nam mô A di đà Phật, vẻ mặt càng cố tỏ ra bất động, lạnh lùng giỏi nhẫn nhịn, cam chịu.Câu 3 (trang 79): Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:
| Tiếng đế | Lời đáp của Thị Mầu |
| - Ai lại đi khen chú tiểu đẹp thế, cô Mầu ơi! - Có ai như mày không? - Dơ lắm! Mầu ơi! - Sao lẳng lơ thế, cô Mầu ơi! | - Đẹp thì người ta khen chứ sao! - […] chỉ có mình tao là chín chắn nhất đấy. - Kệ tao. - Lẳng lơ đây cũng chẳng mòn / Chính chuyên cũng chẳng sơn son để thờ! |
