Bài 7: Luyện tập: Cấu tạo và tính chất của cacbohiđrat

Lý thuyết cấu tạo và tính chất của cacbohiđrat

I. Khái quát cấu trúc phân tử của các chất

1. Glucozơ và fructozơ (C₆H₁₂O₆) a. Glucozơ - Là monosaccarit - Cấu tạo bởi + 1 nhóm cacbonyl ở C₁ (là anđehit) + 5 nhóm –OH ở năm nguyên tử cacbon còn lại - CT: CH₂OH[CHOH]₄CHO (là poliancol) ⇒ Glucozơ có đầy đủ các tính chất của rượu đa chức và anđehit đơn chức. b. Fructozơ Là đồng phân của glucozơ Cấu tạo bởi: + 1 nhóm cacbonyl ở vị trí C₂ (là xeton) + 5 nhóm –OH ở năm nguyên tử cacbon còn lại CT: CH₂OH[CHOH]₃COCH₂OH (là poliancol) Trong môi trường bazơ, fructozơ có sự chuyển hoá thành Glucozơ 2. Saccarozơ và mantozơ (C₁₂H₂₂O₁₁) a. Saccarozơ - Là một đisaccarit. - Cấu tạo bởi C₁ của gốc α - glucozơ nối với C₂ của gốc β - fructozơ qua nguyên tử O (C₁ – O – C₂). - Trong phân tử không còn nhóm OH semiaxetal, nên không có khả năng mở vòng. b. Mantozơ - Là đồng phân của Saccarozơ. Cấu tạo bởi C₁ của gốc α - glucozơ nối với C₄ của gốc α - hoặc β - glucozơ qua nguyên tử O (C₁ – O – C₄). - Đơn vị monosaccarit thứ hai có nhóm OH semiaxetal tự do, có thể mở vòng tạo thành nhóm anđehit (–CHO). 3. Tinh bột và xenlulozơ (C₆H₁₀O₅)_n a. Tinh bột - Là polisaccarit - Cấu tạo bởi các mắt xích α-glucozơ liên kết với nhau thành mạch xoắn lò xo - Phân tử không có nhóm CHO và các nhóm OH bị che lấp đi. b. Xenlulozơ - Không là đồng phân của tinh bột - Cấu tạo bởi các mắt xích β-glucozơ liên kết với nhau thành mạch kéo dài - Phân tử không có nhóm CHO và mỗi mắt xích còn 3 nhóm OH tự do - Nên công thức của xenlulozơ còn có thể viết [C₆H₇O₂(OH)₃]_n.

II. Tính chất hoá học

(+): có phản ứng, không yêu cầu viết sản phẩm; (-): không có phản ứng.

Bài 1 (trang 36 SGK Hóa 12): 

Để phân biệt dung dịch glucozơ, dung dịch saccarozơ và andehit axetic có thể dùng chất nào trong số các chất sau đây làm thuốc thử? A. Cu(OH)₂ và AgNO₃/NH₃. B. Nước brom và NaOH. C. HNO₃ và AgNO₃/NH₃. D. AgNO₃/NH₃ và NaOH. Lời giải: Đáp án A. Cu(OH)₂ và AgNO₃/NH₃. PTHH: 2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O 2C₁₂H₂₂O₁₁ + Cu(OH)₂ → (C₁₂H₂₁O₁₁)₂Cu + 2H₂O C₅H₁₁O₅CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O  C₅H₁₁O₅COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃

Bài 2 (trang 37 SGK Hóa 12):

Khi đốt cháy hoàn toàn một hợp chất hữu cơ thu được hỗn hợp khí CO₂ và hơi nước có tỉ lệ mọt là 1:1. Chất này có thể lên men rượu. Đó là chất nào trong số các chất dưới đây? A. Axit axetic B. Glucozơ C. Saccarozơ D. Fructozơ Lời giải: Đáp án B. Glucozơ Khi đốt cháy: n_CO2 = n_H2O → hợp chất đó có dạng C_nH_2nO_m Mà chất này có thể lên men rượu → chất đó phải là gluczo PTHH:

Bài 3 (trang 37 SGK Hóa 12):

Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các dung dịch riêng biệt trong mỗi nhóm chất sau: a. Glucozơ, glixerol, andehit axetic. b. Glucozơ, saccarozơ, glixerol. c. Saccarozơ, andehit axetic, hồ tinh bột. Lời giải: Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các nhóm chất sau trong dung dịch a. Glucozo, glixerol, andehit axetic. PTHH: PTHH: 2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu _{(xanh lam)} + 2H₂O 2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu _{(xanh lam)} + 2H₂O C₅H₁₁O₅CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOHC₅H₁₁O₅COONa + Cu₂O↓ _{(đỏ gạch)} + 3H₂O b. Glucozơ, saccarozơ, glixerol. PTHH: C₅H₁₁O₅CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂OC₅H₁₁O₅COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃ Hai mẫu thử còn lại ta đun nóng với xúc tác H⁺, sau đó đem sản phẩm cho phản ứng với AgNO₃/NH₃. Nếu mẫu thử nào có kết tủa trắng là saccarozo. C₅H₁₁O₅CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O  C₅H₁₁O₅COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃ Còn lại là glixerol c. Saccarozơ, andehit axetic, hồ tinh bột Trích mẫu thử, chọn thuốc thử: I₂ và dd AgNO₃/NH₃ Hiện tượng Cho I₂ vào 3 mẫu thử, mẫu thử nào dung dịch chuyển sang màu xanh tím là hồ tinh bột. Cho dung dịch AgNO₃/NH₃ vào hai mẫu thử còn lại mẫu thử nào có kết tủa trắng là andehit axetic PTHH:

Bài 4 (trang 37 SGK Hóa 12): 

Từ một tấn bột sắn chứa 20% tạp chất trơ, có thể sản xuất được bao nhiêu gam glucozo, nếu hiệu suất của quá trình sản xuất là 75% Lời giải: Khối lượng tinh bột trong 1 tấn bột sắn có chứa 20% tạp chất trơ là: m == 0,8 tấn Hiệu suất 75% nên khối lượng glucozo thu được là :

Bài 5 (trang 37 SGK Hóa 12): 

Tính khối lượng glucozơ tạo thành khi thủy phân: a. 1kg bột gạo có 80% tinh bột, còn lại là tạp chất trơ. b. 1kg mùn cưa có 50% xenlulozơ, còn lại là tạp chất trơ. c. 1kg saccarozơ. Giả thiết các phản ứng xảy ra hoàn toàn Lời giải: a. Khối lượng của tinh bột là m_{(tinh bột)} == 0,8(kg) Khối lượng glucozo sinh ra là b. Khối lượng xenlulozo là Khối lượng glucozo sinh ra là c. Khối lượng tinh bột tạo thành

Bài 6 (trang 37 SGK Hóa 12): 

Đốt cháy hoàn toàn 16,2 gam một cacbohidrat X thu 13,44 lít khí CO₂ (đktc) và 9,0 gam H₂O a. Tìm công thức đơn giản nhất của X, X thuộc loại cacbohiđrat nào đã học? b. Đun 16,2 gam X trong dung dịch axit thu được dung dịch Y. Cho Y tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃ thu được bao nhiêu gam Ag. Giả sử hiệu suất của quá trình là 80%. Lời giải: a) Gọi công thức tổng quát C_xH_yO_z Lập tỉ lệ: x : y : z = x : y : z = 0,6 : 1 : 0,5 x : y : z = 6 : 10 : 5 công thức đơn giản C₆H₁₀O₅ công thức phân tử (C₆H₁₀O₅)_n X: là polisaccarit Khối lượng glucozo là: C₅H₁₁O₅CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O  C₅H₁₁O₅COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃ Theo pt: n_Ag = 2. n_glucozo = 2. 0,1 = 0,2 mol Khối lượng của Ag là: m = 0,2. 108 = 21,6 (g) Vì H = 80% nên khối lượng Ag thực tế thu được là

Mục lục Giải bài tập Hóa 12

Các bài viết liên quan

Các bài viết được xem nhiều nhất