CHỦ ĐỀ 2: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC Ở VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX, ĐẦU THẾ KỶ XX

Chi tiết thông tin

CHỦ ĐỀ 2: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC Ở VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX, ĐẦU THẾ KỶ XX – MỘT CÁI NHÌN SO SÁNH

59 View

	Cuối thế kỷ XIX (từ sau 1884)	Đầu thế kỷ XX
Điều kiện lịch sử	- Việt Nam bị mất độc lập tự do --> nhiệm vụ giải phóng dân tộc được đặt ra. - Chưa xuất hiện quan hệ sản xuất mới, các lực lượng trong xã hội cũng chưa có yếu tố mới. - Tư tưởng phong kiến (trung quân ái quốc) chi phối. --> Khuynh hướng phong kiến bao trùm.	- Việt Nam bị mất độc lập, tự do --> nhiệm vụ giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp đặt ra cấp thiết. - Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất  đời sống kinh tế - xã hội Việt Nam xuất hiện nhiều yếu tố mới: quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, lực lượng xã hội mới (tư sản, tiểu tư sản, công nhân), tư tưởng mới,… - Tư tưởng dân chủ tư sản (từ phương Tây, Trung Quốc truyền bá vào Việt Nam) chi phối. --> Khuynh hướng dân chủ tư sản bao trùm.
Kẻ thù	Thực dân Pháp xâm lược và phong kiến đầu hàng.	Thực dân Pháp xâm lược và phong kiến, tay sai.
Mục tiêu và khuynh hướng chính trị	- Đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc, thiết lập trở lại chế độ phong kiến. --> Khuynh hướng phong kiến.	- Đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược và phong kiến tay sai, giành độc lập dân tộc, thiết lập chế độ dân chủ (tư bản chủ nghĩa). --> Khuynh hướng dân chủ tư sản với hai xu hướng: bạo động và cải cách.
Lực lượng lãnh đạo	- Văn thân, sĩ phu yêu nước (phong trào Cần Vương). - Thủ lĩnh của nông dân (phong trào nông dân Yên Thế).	- Sĩ phu yêu nước có tư tưởng tiến bộ (thức thời).
Lực lượng tham gia	Các tầng lớp nhân dân, đông đảo nhất là nông dân, binh lính.	Đông đảo các tầng lớp nhân dân, có thêm các lực lượng xã hội mới (tư sản, tiểu tư sản, công nhân,…)
Quy mô	- Các phong trào đấu tranh diễn ra sôi nổi, bền bỉ, liên tục. - Chủ yếu diễn ra ở Bắc Kỳ và Trung Kỳ. - Dựa vào địa hình thuận lợi để xây dựng căn cứ.	- Diễn ra trên cả nước, có cả cơ sở ở hải ngoại (Trung Quốc, Nhật Bản). - Quy mô lớn hơn so với thời kỳ trước đó, không lệ thuộc và địa hình.
Phương pháp, hình thức đấu tranh	- Đấu tranh bí mật, bất hợp pháp. - Khởi nghĩa vũ trang là hình thức duy nhất.	- Đấu tranh bí mật, bất hợp pháp; đấu tranh công khai, hợp pháp. - Xuất hiện hai xu hướng hỗ trợ lẫn nhau (bạo động và cải cách) góp phần thúc đẩy sự phát triển của phong trào yêu nước.
Phong trào tiêu biểu	- Phong trào Cần Vương (1885 – 1896). - Phong trào nông dân Yên Thế (1884 – 1913).	- Phong trào Đông du. - Phong tào Duy tân. - Phong trào công nhân.
Kết quả, nhận xét	- Các phong trào đấu tranh diễn ra sôi nổi, liên tục song đều thất bại. - Độc lập dân tộc và tự do không gắn liền với khuynh hướng phong kiến và dân chủ tư sản. - Việt Nam lâm vào khủng hoảng, bế tắc về con đường cứu nước và giai cấp lãnh đạo. --> Nguyễn Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước (1911).