Chi tiết thông tin

CHỦ ĐỀ 10: CÁCH MẠNG NGA ĐẦU THẾ KỈ XX. LIÊN XÔ (1921 - 1991) VÀ LIÊN BANG NGA (1991 - 2000)

31 View

I. Cách mạng Nga đầu thế kỉ XX

	1905 - 1907	Tháng 2/1917	Tháng 10/1917
Nguyên nhân	• Chế độ phong kiến Nga hoàng lâm vào khủng hoàng, suy yếu nghiêm trọng. • Thất bại của Nga trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật → đời sống nhân dân cực khổ, mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc.	• Chế độ phong kiến Nga hoàng lâm vào khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng. • Nga tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất → đời sống nhân dân thêm cực khổ, mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc.	• Cục diện hai chính quyền song song tồn tại, đại diện cho những lợi ích khác nhau. • Chính phủ tư sản lâm thời không đáp ứng những quyền lợi cơ bản của nhân dân, tiếp tục đẩy nhân dân tham gia chiến tranh thế giới.
Mục tiêu	• Chống chế độ phong kiến Nga hoàng. • Chống chiến tranh đế quốc.	• Lật đổ chế độ phong kiến Nga hoàng. • Chống chiến tranh đế quốc.	• Lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản, địa chủ. • Tạo điều kiện đưa Nga tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Lãnh đạo	• Giai cấp vô sản.	• Giai cấp vô sản thông qua Đảng Bônsêvích.	• Giai cấp vô sản thông qua Đảng Bônsêvích.
Kết quả	• Thất bại.	• Lật đổ chế độ phong kiến Nga hoàng. • Thành lập các Xô viết của công - nông - binh lính. • Chính phủ tư sản lâm thời cũng được thành lập.	• Lật đổ chính phủ tư sản lâm thời, thiết lập nền chuyên chính vô sản.
Ý nghĩa	• Làm lung lay chế độ Nga hoàng. • Thúc đẩy sự phát triển của phong trào cách mạng thế giới.	• Tạo điều kiện đưa nước Nga phát triển. • Là bước quá độ cho cách mạng xã hội chủ nghĩa (Cách mạng tháng Mười).	• Giải phóng nhân dân lao động khỏi mọi ách áp bức, bóc lột. • Làm thay đổi cục diện chính trị thế giới. Để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho phong trào cách mạng thế giới. • Mở ra thời kì lịch sử thế giới hiện đại.
Tính chất	• Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới (lần 1).	• Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới (lần 2).	• Cách mạng xã hội chủ nghĩa (cách mạng vô sản).

II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội

1921 - 1925 công cuộc khôi phục kinh tế

- Tháng 3/1921, thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP). - Nội dung: + Nông nghiệp: thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. + Công nghiệp: khôi phục công nghiệp nặng, nhà nước cấm các ngành kinh tế then chốt,... + Thương nghiệp: khuyến khích tự do buôn bán, kinh doanh; phát hành đồng rúp mới,... - Kết quả: nền kinh tế Liên Xô được phục hồi. - Bản chất: xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của nhà nước.

1925 – 1941 xây dựng xã hội chủ nghĩa

Nhiệm vụ trọng tâm: Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện thông qua các kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 - 1932), 5 năm lần thứ hai (1933 - 1937), 5 năm lần thứ ba (1937 - 1941).

Thành tựu: + Kinh tế: Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa. + Xã hội: các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ. + Văn hóa giáo dục: thanh toán nạn mù chữ, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học trong cả nước. + Ngoại giao: phá thế bao vây, cô lập của các nước phương Tây.

1945 - 1950: khôi phục kinh tế

Do hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai => thực hiện kế hoạch 5 năm (1946 – 1950) khôi phục kinh tế.

Kết quả: + 1949, chế tạo thành công bom nguyên tử. + 1950, kinh tế được phục hồi.

1950 – 1973 tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội

- Thực hiện qua nhiều kế hoạch dài hạn. - Kết quả: + Kinh tế: trở thành cường quốc công nghiệp thứ 2 thế giới (sau Mĩ). + Khoa học - kĩ thuật: phóng vệ tinh nhân tạo (1957), phóng tàu vũ trụ Phương Đông (1961),… + Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng cao. + Đối ngoại: tích cực, tiến bộ, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc, giúp đỡ các nước xã hội chủ nghĩa.

1973 - 1991: khủng hoảng, cải tổ, sụp đổ

Từ đầu thập niên 70, Liên Xô lâm vào khủng hoảng.
Tháng 3/1985, tiến hành cải tổ, song mắc phải nhiều sai lầm.
Hậu quả: tháng 12/1991, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô sụp đổ sau 74 năm tồn tại.

III. Nguyên nhân sụp đổ chế độ xã hội

Đường lối lãnh đạo chủ quan, duy ý chí => Không bắt kịp bước phát triển của khoa học - kĩ thuật => Tiến hành cải tổ nhưng phạm sai lầm trên nhiều mặt => Sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.

Liên bang Nga

a. Kinh tế

1991 - 1995, kinh tế rối loạn, tăng trưởng âm.
Từ 1996, bắt đầu có sự phục hồi, từ năm 2000 tăng trưởng nhanh chóng.

b. Chính trị

Thể chế Tổng thống liên bang.
Nước Nga phải đối mặt với nhiều thách thức, xung đột sắc tộc và tranh chấp giữa các đảng phái.

c. Đối ngoại

1992 - 1993: “Định hướng Đại Tây Dương” ngả về các nước phương Tây, nhưng không đạt được kết quả.
Từ năm 1994: “Định hướng Âu – Á” vừa tranh thủ với phương tây; vừa khôi phục và phát triển quan hệ với các nước châu Á truyền thống như Trung Quốc, các nước Đông Nam Á, Ấn Độ…

MỤC LỤC BÀI HỌC

TRỌNG TÂM CHINH PHỤC ĐIỂM 10 THPT QUỐC GIA 2022

MÔN LỊCH SỬ

TRỌNG TÂM 1: LỊCH SỬ VIỆT NAM